Stroomuitval dreigt bedrijven te treffen: Enexis waarschuwt voor tijdelijke schakelingen
nov, 24 2025
De stroomkring in Noord- en Oost-Nederland zit op het punt van knappen. Enexis, het netbeheerder dat voor meer dan 2,3 miljoen huishoudens en bedrijven zorgt, waarschuwt dat deze winter tijdelijke stroomonderbrekingen onvermijdelijk kunnen worden — en dat vooral bedrijven de dupe zullen zijn. Het is geen sci-fi scenario. Het gebeurt nu. Op 20 november 2025, rond 20:30 uur, viel de stroom uit in de Stormpolder in Krimpen aan den IJssel. Tientallen bedrijven in postcodegebied 2921 stonden stil. De storing, volgens Stedin, werd pas om middernacht verholpen. Dat was slechts een voorproefje.
De piek die het net doorknapt
De oorzaak? Een net dat niet meer kan meedoen met de vraag. Tussen 16:00 en 21:00 uur, maar ook in de ochtend tussen 7:00 en 10:00 uur, stijgt het stroomverbruik scherp. Dat komt door elektrische verwarming, warmtepompen, en de groeiende elektrificatie van industrie. Enexis heeft 22 kritieke punten geïdentificeerd waar het net op zijn grens zit — en soms eroverheen. Rutger van der Leeuw, CEO van Enexis, zei op 12 november 2025 in een interview met NPO Radio 1: "De kans dat de stroom uitvalt is in grote delen van het land veel groter dan eerder gedacht." Dat is geen voorzichtige uitspraak. Dat is een alarmbel.
Waarom bedrijven het zwaarst te verduren hebben
Woningen kunnen even wachten. Een koelkast doet het nog een uur zonder stroom. Maar een productielijn? Een datacenter? Een voedingsmiddelenfabriek? Die stopt meteen. En dan zijn de kosten niet alleen financieel — het zijn ook contractuele schadeclaims, verloren productie, en soms zelfs veiligheidsrisico’s. In de Stormpolder liggen vooral bedrijven, geen woningen. Daar is de impact niet theoretisch. Het is concreet. En dat maakt het verschil. "Hier worden zij onrustig van", schreef dtvnieuws.nl. En dat is een understatement. Bedrijven in de regio hebben al begin november hun IT-afdelingen opgeroepen om back-upsystemen te testen. Sommigen hebben generatoren besteld. Andere zijn op zoek naar alternatieve energieleveranciers — en vinden niets.
Een land dat symbolisch uitviel
Op 17 november 2025 organiseerde de Nederlandse overheid de landelijke actiedag Nederland valt uitNederland. Pinautomaten, supermarkten, treinen — alles werd symbolisch uitgeschakeld. Het was geen test. Het was een waarschuwing. Arjen Littooij, algemeen directeur van Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, gaf het helder weer: "Denk na wat er allemaal niet meer zou functioneren tijdens een langdurige, grote stroomstoring. Liften, stoplichten, metro’s, computers, elektrische auto’s, de industrie en mobiel telefoonverkeer — alles valt uit." Dat is geen dramatisering. Dat is de realiteit.
De technische knelpunten — en waarom het moeilijk is om de oorzaak te vinden
Op 21 november 2025, rond 18:15 uur, viel een transformator op het 110 kV-station in Beilen uit. Meer dan 20.000 adressen bleven zonder stroom. Enexis-woordvoerder Maartje Vermeer gaf toe: "Het blijft techniek. Wij gaan wel onderzoek doen, maar of we echt achter de oorzaak komen, betwijfel ik." Dat is ongebruikelijk. Netbeheerders zijn meestal uitgebreid in hun verklaringen. Hier is er onzekerheid. En dat is nog erger dan een duidelijke oorzaak. Het betekent dat de oorzaak niet één defect is — het is het systeem als geheel.
Wat Enexis doet — en wat het niet doet
De netbeheerder onderzoekt twee oplossingen. Ten eerste: congestiemanagement. Bedrijven worden gevraagd — en in sommige gevallen verplicht — om op piekmomenten hun verbruik te verminderen. In ruil voor een vergoeding. Het is een soort "stroom-afspraken"-systeem. Ten tweede: het gebruik van storingsreserves. Dat zijn krachtige, maar duurdere reserves die normaal alleen actief zijn bij een defect. Nu wil Enexis ze ook gebruiken bij pieken. Dat is een groot risico. Het verhoogt de kans op permanente schade aan kabels en transformators. "In het uiterste geval" — dat woord gebruikt Enexis bewust — kan het net tijdelijk worden uitgeschakeld. "Dat kan gaan om enkele uren", zegt het bedrijf. Enkele uren. Maar voor een bedrijf? Dat kan een dag zijn. Een week. Een contract.
Wat u kunt doen — en waarom het maakt
Enexis roept huishoudens en bedrijven op: "Het maakt uit wanneer u stroom verbruikt." Dat is geen marketingzin. Dat is de kern. Gebruik de wasmachine niet tussen 17:00 en 20:00. Laat de warmtepomp niet constant draaien. Verplaats het opladen van uw elektrische auto naar de middag. Dat is geen luxe. Dat is noodzakelijk. De overheid adviseert ook: "Heb een noodpakket klaar. Denk na over een plan. Praat erover met uw omgeving." Dat klinkt als een voorbereiding op een storm. Maar het is een voorbereiding op een systeemfout die al aan de deur klopt.
Wat er nu komt
De komende weken zullen de testen intensiveren. Enexis gaat samenwerken met industriële klanten om piekverbruik te verminderen. De provincies in Noord- en Oost-Nederland worden ingeschakeld voor regionale plannen. Maar de infrastructuur zelf — de kabels, de transformators, de stations — zijn uit de jaren ’70 en ’80. Die zijn niet bedoeld voor wat er nu gebeurt. De uitbreiding van het net duurt jaren. En de winter is nu. De vraag is niet of er stroomuitval komt. De vraag is: hoeveel bedrijven zijn er klaar voor? En wie betaalt de rekening als het misgaat?
Frequently Asked Questions
Waarom worden bedrijven het zwaarst getroffen bij een stroomuitval?
Bedrijven werken vaak continu en zijn afhankelijk van ononderbroken stroom voor productie, koeling, IT-systemen en veiligheid. Een stroomuitval van zelfs een paar uur kan leiden tot verlies van productie, beschadigde goederen, of zelfs gevaarlijke situaties — zoals in voedingsmiddelenindustrie of farmaceutische bedrijven. Huishoudens kunnen meestal even wachten, maar een fabriek stopt meteen.
Hoeveel bedrijven zijn er in de 22 kritieke gebieden van Enexis?
Exacte cijfers zijn niet publiek, maar Enexis wijst op industriële zones zoals de Stormpolder in Krimpen aan den IJssel, de regio’s rond Emmen en Zwolle, en de havengebieden in Drenthe. Daar zijn duizenden bedrijven gevestigd, van kleine logistieke bedrijven tot grote fabrieken. In de Stormpolder alleen zijn er meer dan 150 bedrijfsadressen die direct afhankelijk zijn van het lokale net.
Wat is congestiemanagement en hoe werkt het?
Congestiemanagement is een systeem waarbij bedrijven worden aangemoedigd — of verplicht — om hun stroomverbruik te verlagen tijdens piekuren. In ruil krijgen ze een financiële vergoeding van Enexis. Het is een marktmechanisme: bedrijven die mee doen, helpen het net te ontlasten. Het is nog niet verplicht voor alle bedrijven, maar de pilotprogramma’s lopen al in regio’s zoals Friesland en Overijssel.
Kunnen huishoudens ook worden uitgeschakeld?
Dat is mogelijk, maar niet de eerste keuze. Enexis wil eerst bedrijven aanspreken omdat zij het verbruik het meest kunnen beïnvloeden. Huishoudens worden alleen getroffen als het net echt op het punt staat te bezwijken — en zelfs dan wordt er geprobeerd om slechts delen van een wijk te schakelen, niet hele dorpen. De focus ligt op industriële knelpunten.
Hoe lang duurt een typische stroomonderbreking?
Enexis spreekt van "enkele uren" — meestal tussen twee en vier uur. Maar de duur hangt af van wanneer het piekverbruik daalt. Als de temperatuur plotseling daalt of bedrijven hun machines uitzetten, kan het net zichzelf herstellen. Maar als het koud blijft en niemand reageert, kan het langer duren — en dan is er risico op schade aan de infrastructuur.
Waarom zijn de transformators zo kwetsbaar?
Veel transformators in Noord-Nederland zijn gebouwd in de jaren ’70 en ’80, destijds bedoeld voor een veel lagere belasting. Ze zijn niet ontworpen voor de constante pieken van elektrische verwarming en warmtepompen. Bovendien zijn ze vaak in open velden geplaatst — zonder voldoende koeling of monitoring. Een overbelaste transformator kan oververhitten en uiteindelijk failliet gaan — zoals gebeurd in Beilen.