Duizenden mkb-werkgevers achter op transitie naar nieuw pensioenstelsel
nov, 16 2025
Op 8 oktober 2025 stond Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, voor een volle zaal bij PensioenPoort in Den Haag en sprak met een zorgelijke stem: ‘Als je tot het laatste moment wacht, dan is het risico dat je pensioenregeling niet op tijd wordt omgezet, enorm.’ Het gaat niet om abstracte regels — het gaat om duizenden werkgevers die hun medewerkers een belofte hebben gedaan, maar nu op het randje van een juridische en financiële aardbeving staan. De Wet toekomst pensioenen (Wtp) is sinds 1 juli 2023 in werking, maar terwijl pensioenfondsen al sinds begin 2025 hun overgang afronden, blijven bijna 80% van de mkb-werkgevers met verzekerde regelingen stilzitten. En de klok tikt.
De deadline die niemand ziet komen
De deadline voor het indienen van transitieplannen is 1 oktober 2027. Dat klinkt ver weg. Maar de werkelijke knelpunten liggen veel dichter. Verzekeraars mogen de oude pensioenregelingen uiterlijk 31 december 2027 opzeggen. Dat betekent: als een bedrijf dan nog geen nieuwe regeling heeft, dan is het pensioen dat ze aan hun werknemers hebben toegezegd — plotseling — niet meer geldig. Geen uitkering. Geen rechtszekerheid. En een werkgever die voor de rechter kan belanden omdat hij een contract heeft geschonden. ‘Je hebt een belofte gedaan. Nu moet je die kunnen nakomen,’ zegt Vonhof. ‘Dat is geen kwestie van administratie — het is een morele en juridische verantwoordelijkheid.’In Nederland hebben ongeveer 70.000 werkgevers een premieregeling afgesloten bij een verzekeraar of premiepensioeninstelling — meestal kleine bedrijven met minder dan 50 medewerkers. Volgens AWVN (Arbeidswetgeving Voor Nederlandse Werkgevers) is ruim 50.000 van hen nog niet aan de slag gegaan met de transitie. Dat is bijna drie op de vier. En de meeste hebben geen idee hoe ze moeten beginnen. ‘Ze denken: het is pas over een jaar. Dan regel ik het wel,’ zegt een mkb-accountant uit Utrecht. ‘Maar het duurt maanden om een nieuwe regeling op te zetten. En de adviseurs zijn al volgeboekt.’
Wat verandert er echt? En waarom is het zo lastig?
De grootste verandering in het nieuwe pensioenstelsel zit in het nabestaandenpensioen. Vroeger: hoe langer je bij hetzelfde bedrijf werkte, hoe hoger het bedrag dat je partner kreeg bij je overlijden. Nu: het is dienstjaren-onafhankelijk. Iedereen krijgt hetzelfde, ongeacht hoe lang je bij een werkgever hebt gewerkt. Dat klinkt eerlijker — maar het maakt het voor bedrijven moeilijker om te berekenen wat het kost. Want het systeem is nu gebaseerd op het idee dat je je hele loopbaan bij één werkgever blijft. Dat is in de praktijk bijna nooit meer zo.Daar komt bij dat voor werknemers die al in dienst zijn, de oude premiestaffel (leeftijdsafhankelijk) nog mag doorgaan — een soort overgangsrecht dat veel mkb’ers aantrekkelijk vinden. Maar voor nieuwe medewerkers die na 1 januari 2028 beginnen, geldt een vlakke premie: iedereen betaalt hetzelfde, ongeacht leeftijd. Dat betekent: een 25-jarige werknemer betaalt nu net zoveel als een 50-jarige. Voor werkgevers is dat een schok: het budget voor pensioen moet opnieuw worden berekend. En veel bedrijven hebben daar geen kapitaal voor.
Wie helpt de mkb’ers? En waarom is het nog steeds zo stil?
De Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) heeft een brochure uitgebracht met een stap-voor-stap plan. Werken aan ons Pensioen, het gezamenlijke platform van VNO-NCW, MKB-Nederland, FNV, CNV en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, biedt tools, webinars en een overzichtelijke website. Maar het is niet genoeg.‘We geven informatie. Maar we kunnen niet dwingen,’ zegt een woordvoerder van het ministerie. ‘De verantwoordelijkheid ligt bij de werkgever — en bij zijn accountant.’ En daar zit het probleem. Veel mkb-accountants zijn zelf overbelast. Ze hebben geen tijd om elk klant te begeleiden. En de verzekeraars? Die wachten ook. Ze willen niet te veel mensen tegelijk aanpakken — want dan komen ze niet meer achter de vragen aan. De keten is verward. De druk groeit. En de flessenhals komt dichter.
Wat gebeurt er als niets verandert?
Als de transitie niet op tijd verloopt, dan dreigt een enorme rechtszaal. Werknemers die hun pensioen niet krijgen, kunnen hun werkgever aansprakelijk stellen. Dat kan leiden tot schadevergoedingen van tienduizenden euro’s per werknemer. En dat is geen theorie. In 2024 werd een klein bedrijf in Groningen veroordeeld omdat het pensioen niet was omgezet — de rechter sprak een schade van €145.000 uit voor één werknemer. Dat is geen uitzondering — het is een voorspelling.En dan is er nog de fiscale kant. Vanaf 1 januari 2028 vervalt de huidige regeling voor pensioenverzekeringen. Dat betekent: wat je nu als pensioenreserve hebt opgebouwd, wordt gewoon belast als inkomen. Volgens BNR zou dit een strop betekenen voor 1,6 miljoen Nederlanders. Ze zouden plotseling een extra belastingaanslag krijgen van duizenden euro’s — zonder dat ze er iets aan hadden. Dat is geen technische kwestie. Dat is een sociale tijdbom.
Wat komt er aan?
Op 11 maart 2026 organiseert Werken aan ons Pensioen haar vierde congres — dit keer met focus op de wereld na de transitie. Er worden case-studies gedeeld van bedrijven die het al gedaan hebben. En er wordt een nieuwe tool gelanceerd: een automatische check voor mkb’ers die in één klik laat zien of je regeling nog voldoet. De uitnodiging komt in januari 2026. Maar voor wie nu nog wacht, is het te laat.De realiteit is simpel: als je op 30 november 2027 begint, dan ben je te laat. De verzekeraar heeft de oude regeling opgezegd. De adviseur is volgeboekt. De pensioenfondsen zijn al overbelast. En de werknemer? Die krijgt niets. En de werkgever? Die moet het betalen.
Frequently Asked Questions
Wat gebeurt er als een mkb-werkgever de transitie niet op tijd afmaakt?
Als de transitie niet op tijd is afgerond, zegt de verzekeraar de oude regeling op 31 december 2027. De werkgever blijft juridisch verantwoordelijk voor de toegezegde pensioenuitkering — maar heeft geen middelen meer om die te betalen. Dat kan leiden tot schadevergoedingen van tienduizenden euro’s per werknemer, zoals gebeurd in Groningen in 2024. De werknemer verliest zijn pensioen, de werkgever zijn vermogen.
Waarom is het voor mkb-bedrijven moeilijker dan voor grote bedrijven?
Grote bedrijven hebben interne HR-afdelingen en juridische teams. Mkb-bedrijven vertrouwen op hun accountant of verzekeraar — en die zijn vaak overbelast. Bovendien hebben kleine bedrijven minder financiële reserves om de nieuwe vlakke premie te dragen. Ze hebben geen ruimte om te experimenteren. Één fout, en het kost hun de boel.
Wat is het verschil tussen een pensioenfonds en een verzekeraar in dit nieuwe stelsel?
Pensioenfondsen werken collectief en zijn al sinds begin 2025 overgestapt op het nieuwe systeem. Verzekeraars werken met individuele contracten — en die zijn complexer aan te passen. Daarom lopen 80% van de mkb-bedrijven met een verzekeraar achter, terwijl de meeste fondsen al vlot doorlopen. De structuur is fundamenteel anders: fondsen zijn ‘collectief’, verzekeraars zijn ‘individueel’ — en dat maakt de transitie veel lastiger.
Kan een werknemer zijn pensioen zelf omzetten?
Nee. De transitie is een verplichting van de werkgever. De werknemer heeft geen toegang tot de contracten of de financiële structuur. Als de werkgever niets doet, kan de werknemer alleen rechtsmiddelen zoeken — maar dat is duur, langzaam en vaak te laat. De verantwoordelijkheid ligt volledig bij de werkgever, niet bij de werknemer.
Waarom is de vlakke premie voor nieuwe werknemers zo controversieel?
Een vlakke premie betekent dat een 25-jarige net zoveel betaalt als een 50-jarige. Voor jonge werknemers is dat goed — ze betalen minder dan vroeger. Voor oudere werknemers is het een schok: ze moeten nu meer betalen voor dezelfde uitkering. Veel mkb’ers hebben geen budget voor deze schaalverandering — en moeten kiezen tussen minder pensioen of hogere kosten. Dat is een onmogelijke keuze.
Wat is de rol van de mkb-accountant in deze transitie?
De accountant is de eerste waarschuwer. Hij ziet de cijfers, weet wat er in de boekhouding staat, en is vaak de enige die de werkgever vertelt dat er een probleem komt. De NBA heeft een handboek uitgegeven met een stappenplan, maar veel accountants hebben geen tijd om het uit te leggen. Ze zijn niet verplicht om dit te doen — en dat is het probleem. Zonder actieve accountants, blijft de transitie steken.