Belastingdienst start versturen van 10 miljoen brieven voor Box 3-teruggaaf na Hoge Raad-uitspraak

nov, 27 2025

De Nederlandse Belastingdienst heeft begin oktober 2025 een enorme operatie gestart: ruim 10 miljoen brieven worden verstuurd naar belastingplichtigen met de uitnodiging om het formulier Opgaaf werkelijk rendement (OWR) in te vullen. Het is de grootste teruggaafcampagne ooit in de geschiedenis van de Nederlandse belastingdienst — en het is de directe uitwerking van een historische uitspraak van de Hoge Raad van 6 juni 2024. Die oordeelde dat de forfaitaire berekening van box 3-inkomen sinds 2017 in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Voor miljoenen Nederlanders betekent dit: je hebt te veel belasting betaald. En nu komt het geld terug.

Hoe het allemaal begon: van Kerstarrest tot nu

Het verhaal begint op 24 december 2021, met het zogeheten Kerstarrest. De Hoge Raad oordeelde dat de forfaitaire rendementsberekening voor box 3 — waarbij iedereen een vast percentage kreeg op zijn vermogen, ongeacht of hij werkelijk winst maakte — onrechtvaardig was. Het was alsof je belasting betaalde op een winst die je nooit had gemaakt. In juni 2024 kwam de tweede bom: de Hoge Raad bevestigde dat de wetten die dit systeem moesten rechtzetten — de Wet rechtsherstel box 3 (voor 2017-2022) en de Overbruggingswet box 3 (voor 2023 en later) — nog steeds in strijd waren met het EVRM, als het forfaitaire rendement hoger was dan het echte rendement. Dat betekende: de oplossing was nog geen oplossing.

De regering reageerde met een wetsvoorstel op 19 mei 2025, waarin een nieuw box 3-stelsel wordt voorgesteld: vanaf 1 januari 2028 zou belasting worden geheven op het werkelijk rendement. Dat is de eindstreep. Maar eerst moet het verleden worden rechtgezet. En daarom komt het OWR-formulier.

Hoe werkt het formulier Opgaaf werkelijk rendement?

Het OWR-formulier is een eenvoudig, maar krachtig hulpmiddel. Belastingplichtigen mogen hiermee aangeven wat hun werkelijke rendement was op spaargeld en beleggingen in de jaren 2017 tot en met 2022. Voor 2023 en 2024 geldt een tijdelijke oplossing: de Belastingdienst rekent met de echte verdeling van vermogen, maar nog steeds met een vast percentage — dat jaarlijks wordt aangepast. Het is een tussenoplossing, maar het helpt al.

Wie alleen spaargeld heeft, hoeft niet op de brief te wachten. Die kan zelf berekenen of het zin heeft om het formulier in te vullen. Als je bijvoorbeeld in 2023 €10.000 op de spaarrekening had en daar 0,5% rente op kreeg, dan was je werkelijk rendement €50. De forfaitaire berekening gaf je echter een rendement van 5,36% — dus €536. Dat betekent: je hebt €486 te veel belasting betaald. Dat geld krijg je terug. Zelfs als het maar €1 is. Geen drempel. Geen uitzondering.

Wanneer krijg je de brief — en wat nu?

De Belastingdienst verzendt de brieven in fasen, en dat is een logistieke klus. Voor 2022: vanaf juli 2025. Voor 2023 en 2020: vanaf september 2025. Voor 2021 en 2024 zijn de data nog niet bekend — een punt van onzekerheid voor veel mensen. Maar voor 2023 geldt een duidelijke deadline: je kunt het formulier vanaf 1 oktober 2025 invullen. De definitieve aanslag voor dat jaar komt op 25 november 2025. Dat is een korte tijd, maar het is bedoeld om de terugbetalingen snel te verwerken.

De Belastingdienst heeft al meerdere kennisgroepstandpunten gepubliceerd — zoals KG:202:2025:14 over groene beleggingen en negatief rendement, en KG:202:2025:11 over het effect van overlijden op het rendement. Dat laat zien hoe complex het is. Een kind met een spaarrekening? Een overledene met een beleggingsportefeuille? Een aandelenportefeuille die in waarde daalde? Elk geval heeft zijn eigen regels. En de Belastingdienst probeert er met kleine stappen achter te komen.

Wat betekent dit voor jou?

Voor de gemiddelde Nederlandse huishouden met een spaarrekening en een paar aandelen is dit een kwestie van tijd. Je hoeft niet te doen. Maar als je in de afgelopen jaren geen winst maakte — of zelfs verlies — dan heb je een kans op geld terug. En het is geen klein bedrag. Volgens voorbeelden uit de documenten: bij een werkelijk rendement van €13.035 betaalde je €4.692 aan box 3-belasting. Maar als je daadwerkelijk slechts €5.000 had verdiend, dan was je belasting €1.800. Dat is een teruggaaf van ruim €2.800. Voor veel mensen is dat een nieuwe wasmachine. Een vakantie. Een betere hypotheek.

En dan is er nog de grote vraag: wat gebeurt er na 2027? De regering wil in 2028 overgaan op een systeem waarin je belasting betaalt op het werkelijke inkomen uit vermogen. Dat is logisch. Maar het betekent ook: je moet je vermogen elk jaar precies aanmelden. Dat is meer administratieve last. En dat maakt sommige mensen ongerust. Zal het systeem het aankunnen? Zal de Belastingdienst het kunnen verwerken? Dat is de volgende uitdaging.

Wat gebeurt er als je het formulier niet invult?

Als je het formulier niet invult, blijft de Belastingdienst uitgaan van het forfaitaire rendement. Dat betekent: je betaalt te veel. En je krijgt geen geld terug. Je hebt dan een rechtsvordering verloren. De Belastingdienst verplicht je er niet toe — maar het is een kans die je niet mag laten voorbijgaan. Het is geen straf, maar een recht. En het recht is nu in handen van jou.

Frequently Asked Questions

Kan ik het OWR-formulier invullen als ik alleen spaargeld heb?

Ja, absoluut. Zelfs als je alleen spaargeld hebt, kun je het formulier invullen. Als je in 2023 bijvoorbeeld €10.000 op de spaarrekening had en 0,5% rente kreeg, dan was je werkelijk rendement €50. De Belastingdienst rekende met 5,36% — dus je betaalde belasting op €536. Dat is een teruggaaf van ongeveer €180. Zelfs kleine bedragen worden uitbetaald — er is geen drempel.

Waarom zijn de startdata voor 2021 en 2024 nog niet bekend?

De Belastingdienst verwerkt de brieven in fasen vanwege de omvang — ruim 10 miljoen mensen. Voor 2021 en 2024 zijn de technische en administratieve systemen nog niet volledig aangepast. De overheid wil voorkomen dat er fouten ontstaan. Er wordt gewerkt aan de integratie met de digitale aangifte, maar de timing hangt af van testresultaten en IT-capaciteit.

Krijg ik geld terug als ik nog geen definitieve aanslag heb ontvangen?

Nee, niet automatisch. Als je nog geen definitieve aanslag hebt gekregen en je krijgt een teruggaaf via het OWR-formulier, dan wordt het geld alleen uitbetaald als het bedrag hoger is dan de teruggaafgrens per jaar — die varieert tussen €25 en €50. Bij een definitieve aanslag geldt geen drempel: zelfs €1 wordt teruggestort.

Wat gebeurt er met mijn beleggingen als ik overlijd voordat ik het formulier heb ingevuld?

De erfenisnemer kan het OWR-formulier invullen namens de overledene — maar alleen als de overledene het vermogen nog had op 1 januari van het betreffende jaar. De Belastingdienst heeft hier specifieke regels voor, zoals in KG:202:2025:11. Het is belangrijk om de verklaring van erfenis en de vermogensopgave samen te sturen.

Waarom is het voor 2025 al een voorlopige aanslag met werkelijke verdeling, maar nog met forfaitair percentage?

De Belastingdienst probeert al vooruit te lopen: voor 2025 wordt de verdeling van vermogen (spaargeld, aandelen, etc.) wel meegenomen, maar het rendementspercentage is nog steeds een vast percentage — 36% van het forfaitaire rendement. Dat is een overgangsmaatregel. Pas in 2028 komt het echte systeem: belasting op je werkelijke winst. Dan wordt het simpeler — maar ook nauwkeuriger.

Kan ik het OWR-formulier ook invullen als ik een negatief rendement heb?

Ja. Als je in 2022 bijvoorbeeld €10.000 had en je vermogen daalde met 3%, dan was je rendement -€300. Dat betekent: je hebt geen inkomen uit vermogen. Maar de Belastingdienst rekende met +5,36% — dus je betaalde belasting op een verlies. Met het OWR-formulier kun je dat corrigeren. Je krijgt dan niet alleen geld terug, maar ook een herstel van je belastingaanslag.